1) قرارداد؛ كه به طور معمول حق ارتفاق با همين شيوه ايجاد ميشود همانطوري كه ماده 94 قانون مدني در اين زمينه مقرر ميدارد كه صاحبان املاك ميتوانند در ملك خود هر حقي را كه بخواهند نسبت به ديگري ايجاد كنند. پس مالك زمين و ملك ميتواند، با قراردادي حق عبور يا حقوق ديگري را به شخصي واگذار كند.
2) قانون؛ ممكن است حق ارتفاق ناشي از حكم مستقيم قانون و مربوط به وضع طبيعي املاك باشد. مثلاً زميني كه بالاتر از زمين ديگر است، بر حسب طبيعت كه قانون نيز آن را محترم ميشمارد؛
داراي حق ارتفاق براي فاضلاب و آب باران نسبت به زمين پائينتر است؛ همانطوري كه ماده 95 قانون مدني مقرر ميدارد:
«هرگاه زمين يا خانه كسي، مجراي فاضلاب يا آب باران كسي بوده، صاحب آن خانه يا زمين نميتواند جلوگيري از آن كند، مگر در صورتي كه عدم استحقاق او معلوم باشد.»
حق ارتفاق چيست؟
حق ارتفاق حقي است براي شخص در ملك ديگري
دانشنامه حقوق يار
خصوصيات حق ارتفاق
الف) حق ارتفاق قائم به ملك است و اختصاص به زمين دارد؛ يعني اينكه به سود مالك زمين خاصي برقرار ميشود و هر كسي كه مالك زميني شد، ميتواند از اين حق استفاده كند و به طور معمولي حق ارتفاق در دو زمين متصل و نزديك به هم به وجود ميآيد.
ب) حق ارتفاق تابع ملك و فرع بر مالكيت زمين است؛ به اين معني كه نميتوان آن را جداگانه به ديگري انتقال داد، و همواره با زمين منتقل ميشود.
ج) حق ارتفاق دائمي است؛ اگر چه مالك ميتواند براي مدت محدودي براي ديگري حق ارتفاق ايجاد كند.
د) حق ارتفاق قابل تقسيم نيست؛ منظور اين است كه اگر حق ارتفاق به سود ملكي مشاع (مشترك) برقرار شده باشد، پس از تقسيم ملك، حق ارتفاق فقط به سود يكي نخواهد بود، و هر كدام به طور مستقل حق استفاده از اين حق را خواهند داشت همانطور كه ماده 103 قانون مدني بيانگر آن است.
اسباب ايجاد حق ارتفاق
حق ارتفاع با شيوههاي ذيل ايجاد ميشود: